Reuzenarbeid

De fototentoonstelling Reuzenarbeid toont veertig beelden van de Nieuwe Waterweg.

terug naar informatie over de expositie

Het vrachtschip Soerakarta, vastgelopen op het Noorderhoofd, 1925
Cornelis Nieuwland (1882-1967) / collectie Marien Lindenborn
Door zwaar stormweer liep het vrachtschip Soerakarta in 1925 vast op het Noorderhoofd. Sleepboten kregen het schip niet vlot en tijdens deze bergingspoging kreeg de sleepboot Schelde een gebroken sleeptros in de schroef. De sleepboot werd hierdoor stuurloos en liep vast op de Zuiderpier. Hierbij kwamen acht bemanningsleden om het leven.
Het achterschip van de Soerakarta werd later losgebrand en het voorschip opgeblazen met dynamiet. Cornelis Nieuwland maakte deze foto in opdracht van de Rotterdamsche Lloyd, de eigenaar van het schip. Scheepsfotograaf Nieuwland woonde en werkte sinds 1905 op Katendrecht. De Nieuwe Waterweg was vaak het decor van zijn maritieme en scheepsarchitectuur fotografie.

Luchtdoelgeschut langs de Nieuwe Waterweg, Hoek van Holland, juni 1940
Uit het album van soldaat Salthammer / collectie Peter de Krom
Walter Salthammer
Gefreiter Reserve Flakabteilung 115
Amateurfotografie werd in het Duitse leger aangemoedigd als ontspanning voor de soldaten. Zo fotografeerde soldaat Walther Salthammer in juni 1940 zijn eenheid luchtdoelgeschut in de duinen voor de Oude Hoek.
Het is een unieke foto, omdat het oude dorp binnen een kilometer van het strand lag, in verboden militair gebied. Om die reden werd het vanaf 1942 gesloopt. Rechts staat een van de eerste gebouwen van het dorp, het kantoor van Rijkswaterstaat. Het privé-album van Salthammer geeft een optimistisch en ontspannen beeld van het dagelijks leven van de soldaten met veel soldatenhumor, sport, meisjes en bier. In 1941 vertrok hij met zijn eenheid naar Frankrijk.

Nieuwe Waterweg, Hoek van Holland, 1959
Frits Rotgans (1912-1978) / Collectie Nederlands Fotomuseum
Extreme breedbeeldfoto's, gemaakt met zelfgebouwde camera's, waren Frits Rotgans visitekaartje. Zijn fotografie geeft een bijzonder beeld van Rotterdam als naoorlogse doorvoerhaven en van de ontwikkelingen in het nieuwe Botlekgebied.
In 1959 fotografeerde hij de voorbereidingen van het Europoortgebied. Aan de Hoekse kant voer die dag de Willem Ruys langs met emigranten, uitgezwaaid door talloze familieleden en vrienden.

Gemeentelijk Kampeerterrein, Schelpweg, 1930
Adriaan van Agtmaal (1887-1960) / collectie Stadsarchief Rotterdam / P. Houwer-van Agtmaal In 1930 fotografeerde Van Agtmaal uit Baarn het Gemeentelijk Kampeerterrein aan de Schelpweg achter de duinen. Vermoedelijk in opdracht van de Gemeentelijke Strandcommissie die zich intensief met de ontwikkeling van Hoek van Holland als badplaats bezighield.
In 1923 was de opening van het kampeerterrein. Door de snelle toename van het aantal huisjes veranderde het complex al snel in een huisjespark. Het werd hierdoor zowel het eerste officiële seizoenskampeerterrein als het oudste vakantiepark van Nederland. De 'houten kampeerstad van Rotterdam aan zee' telt intussen 900 huisjes en heet nu Recreatieoord Hoek van Holland.

Strand, Hoek van Holland, 1957
Jan Roovers (1912-2000) / collectie Henk van der Lugt
Jan Roovers fotografeerde, heel nauwgezet, van 1945 tot 1965 de veranderende straten van Rotterdam. Als een archeoloog volgde hij hoe Rotterdam een nieuw aanzien kreeg. Met nieuwe brede wegen, moderne hoogbouw in het centrum en nieuwe wijken in de polders rondom. Op veel opnamen staan bladerloze bomen. Die foto's verkocht hij aan het Stadsarchief Rotterdam. Soms maakte hij opnamen van bomen in vol blad, dat werden dan ansichtkaarten. Deze topografische foto's waren voor hem een 'stopklus', voor wanneer hij zonder betaalde opdrachten zat. Hij kwam ook regelmatig in Hoek van Holland, op het strand en ook op De Beer.

Waterweg van Rotterdam naar zee, de aanleg van het noordelijk havenhoofd, 1869
Jacobus van Gorkom jr. / Collectie: Stadsarchief Rotterdam
Houten palen, rijswerken, heien met menskracht, steenzetten: met primitieve middelen probeerden Caland, de aannemers en hun arbeiders de stroom te leiden en letterlijk naar de hand te zetten. Het is niet bekend hoeveel arbeiders bij dit enorme werk zijn ingezet. Wel dat het uiteindelijk een triomf en doorbraak was voor de nu wereldberoemde natte aannemerij. Zo was het bedrijf Van Oord van oorsprong gespecialiseerd in rijswerk, dat wil zeggen het maken van constructies van wilgenhout en andere sterke en buigzame houtsoorten. Adriaan Volker (grondlegger van Volker Wessels Stevin) en Janus Bos (Boskalis) grepen hun kans toen er bij de Nieuwe Waterweg gebaggerd moest worden.

Lichtopstand aan het einde van de noordelijke dam, 1876
Julius Perger / Collectie: Koninklijke verzamelingen
In 1876 werd op het einde van de twee kilometer lange noordelijke dam als baken voor de scheepvaart een lichtopstand geplaatst, rustende op een houten fundering. Niettemin deden zich vaak ongelukken voor. In 1895 verdween het gietijzeren gevaarte bij een storm in de golven. In de daaropvolgende jaren is de bebakening sterk verbeterd.

Oefening strandreddingboot Emile Robin, Hoek van Holland, 1911
Cornelis Vreedenburgh (1885-1963) / collectie Stadsarchief Rotterdam
In 1911 waren de bewoners van de buurtschap Hoek van Holland ernstig verdeeld over de vraag of ze wel of niet bij Rotterdam moesten komen. De fotograaf Vreedenburgh was voor aansluiting bij Rotterdam. Hij illustreerde zijn betoog in het blad Eigen Haard met acht opnamen van het dorp dat toen nog bij 's-Gravenzande hoorde. Uiteindelijk kwam Hoek van Holland in 1914 bij Rotterdam.
Vreedenburgh groeide op in Hoek van Holland en werkte later als keurmeester bij het Waarborgfonds voor platina, goud en zilver in Rotterdam. Voor bovenstaande foto ensceneerde hij het uitrukken van de Hoekse strandreddingboot Emile Robin.

Strand, Hoek van Holland, 2015
Peter de Krom (1981), Rotterdam
Peter de Krom verhuisde in 2010 weer voor vijf jaar naar 'De Hoek' waar hij eerder al 25 jaar lang had gewoond. Hij typeert Hoek van Holland als 'een vergankelijk dorp dat soms lijkt te verkeren in een identiteitscrisis. De bewoners voelen zich er vrij, maar zoeken tegelijk naar houvast. Er heerst een 'doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg'-mentaliteit.'
De Krom won met zijn persfoto's meermalen een Zilveren Camera en publiceerde in de NRC, Vrij Nederland en het online tijdschrift Vers Beton. In 2020 sloot hij zijn fotocarrière af met de solotentoonstelling Hoek van Holland in de Kunsthal.

Hans Wilschut, Trunksale

Vriend van Fotoexpositie.nl

Word voor 25 euro per jaar vriend van Fotoexpositie.nl.

Wil je bijdragen aan het bestaan van Fotoexpositie.nl? Dan kan! Je kunt voor 25 euro per jaar vriend worden van Fotoexpositie.nl. Het beheren van Fotoexpositie.nl kost geld en vooral ook veel tijd. Met vele kleine financiële bijdragen is het mogelijk om dat werk voort te blijven zetten.

Je krijgt een vermelding onder het kopje vrienden op de voorpagina.
Fotografen die vriend worden kunnen op hun eigen pagina een gallery van foto's op laten nemen.

Goed plan? Stuur dan een e-mail te sturen naar vriendenvan@fotoexpositie.nl. Je ontvangt een factuur voor je bijdrage van 25 euro.

Over Fotoexpositie.nl

Fotoexpositie.nl is de website met informatie over exposities, fotografen en fotonieuws in Nederland.

Voor vragen en tips kun je ons bereiken op info@fotoexpositie.nl